Koronawirus nie odpuszcza. Każdego dnia dowiadujemy się o kolejnych zdiagnozowanych przypadkach zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. Pojawiają się informacje o nowych zgonach spowodowanych chorobą COVID-19. Kolejne powiaty w Polsce trafiają do strefy żółtej i czerwonej, gdzie przywracane są różne obostrzenia. Wykres z linią zachorowań w Polsce zamiast opadać, pnie się w górę. Nic nie wskazuje na to, że problem koronawirusa minął, a my zdajemy się być coraz mniej uważni na to zagrożenie, które czyhać może na nas na każdym kroku. Warto przypomnieć zasady bezpieczeństwa i przestrzegać ich nieustannie. Szczególnie wśród diabetyków styczność z wirusem może być bardzo groźna, dlatego też nie należy bagatelizować tego zagrożenia.

 

Sytuacja pacjentów w dobie koronawirusa

O koronawirusie wiemy coraz więcej. Powoli przyzwyczajamy się do nowej rzeczywistości i uczymy się żyć z zachowaniem dodatkowych zasad bezpieczeństwa. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne opracowało wytyczne dotyczące wirusa SARS-CoV-2 i wywoływanej przez niego choroby COVID-19, w kontekście cukrzycy. Jak wynika z publikacji, chorzy na cukrzycę nie mają większego prawdopodobieństwa zachorowania na COVID-19, niż osoby w populacji ogólnej, ale niestety posiadają większe prawdopodobieństwo rozwoju ciężkich powikłań. Stąd też ważna jest szczególna troska o pacjentów diabetologicznych.

Eksperci zwracają uwagę na fakt, że osoby chore na cukrzycę posiadają większe prawdopodobieństwo rozwoju ciężkich objawów i powikłań infekcji wirusowych, nie tylko tych spowodowanych nowym wirusem. Bardzo ważna jest samokontrola cukrzycy. Jeżeli bowiem cukrzyca jest dobrze kontrolowana, to ryzyko rozwoju ciężkiej postaci zakażenia COVID-19 jest podobne do tego, które obserwujemy w populacji ogólnej. Sytuacja wygląda gorzej w przypadku osób ze złą kontrolą choroby i dużymi wahaniami poziomu cukru we krwi. Obecność choroby serca lub innych chorób współistniejących może dodatkowo zwiększać ryzyko pacjenta związane z rozwojem ciężkiej postaci COVID-19. Jest to podobna sytuacja jak w przypadku innych zakażeń wirusowych, która wynika z upośledzonej zdolności organizmu do walki z infekcją.

Ważne jest, aby przypomnieć o środkach ostrożności, których należy przestrzegać każdego dnia. Na pierwszy miejscu nieustannie pozostaje częste mycie rąk mydłem i ciepłą wodą. Należy pamiętać, aby w trakcie kaszlu lub kichania zakrywać buzię chusteczką lub też kichać, kaszleć w przedramię lub dół łokciowy. Wskazane jest unikanie zgromadzeń, ograniczenie przebywania w miejscach publicznych i zachowanie bezpiecznej odległości od rozmówcy, nie mniej niż 1,5 metra. Jeżeli nie ma konieczności, nie zaleca się podróży, a jeśli już to z wykorzystaniem własnych środków transportu. Regularnie powinno się odkażać telefon komórkowy i nie dotykać nieumytymi rękoma twarzy.

 

Od początku pandemii minęło już parę miesięcy i widzimy, że ludzie mają do niej różny stosunek. Część osób mówi, że ma już dosyć, nie będzie przestrzegać zaleceń, że nie zna żadnego chorego i zaczyna bagatelizować zagrożenie. Moim zdaniem to nie jest rozsądne. W naszym Stowarzyszeniu znamy przypadki diabetyków, którzy zachorowali na koronawirusa. Osoby z cukrzycą, bardziej niż ogół społeczeństwa, narażone są na ciężki przebieg infekcji koronawirusa. W związku z tym szczególnie powinny przestrzegać zaleceń. Na początku pandemii wszyscy bali się również co będzie z kontynuacją leczenia. Teraz widzimy, że poważniejszych problemów z tym nie było. Zauważyliśmy trochę poprzekładanych zabiegów, operacji, planowych wizyt. Pacjenci narzekają, że służba zdrowia nastawiona jest obecnie na koronawirusa i wielu chorych odczuwa, jakby reszta chorób zeszła na dalszy plan. Po prawie pół roku funkcjonowania teleporad wiemy już, że część osób, zwłaszcza w średnim i starszym wieku, nie jest w pełni zadowolona z takiej formy konsultacji lekarskich. Uważają, że teleporady nie zastępują tradycyjnych wizyt, że lekarz nie jest w stanie im należycie pomóc z problemami, z którymi się zgłosili. – powiedziała Anna Śliwińska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.

 

W Polsce na cukrzycę chorują 3 miliony osób, z czego dużą grupę stanowią seniorzy. Obecnie wszystko jest podporządkowane pandemii, ale w przypadku cukrzycy nie można zapomnieć o tej chorobie. Tak samo jak my, decydenci, nie możemy zapomnieć o innych chorobach niż COVID-19. Dlatego przypominam Wam, drodzy pacjenci, dbajcie o siebie. Nie pozwólcie rządzącym o sobie zapomnieć. Bardzo ważne jest teraz, aby w czasie, kiedy mamy więcej wolnego i przebywamy w domu, uzupełniać wiedzę. Jest bardzo dużo wartościowych portali, akcji społecznych, które mówią o tym, jak działać, aby nie zachorować – powiedziała w materiale filmowym dla kampanii społeczno-edukacyjnej „Dłuższe Życie z Cukrzycą” Ewa Kołodziej, poseł RP i przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Cukrzycy.

 

Obawy i zagrożenia

Troska o własne zdrowie jest w pełni zrozumiała. Diabetyk na co dzień boryka się z różnymi problemami i stara się utrzymać cukrzycę w ryzach. Każdemu powinno zależeć na dobrym wyrównaniu choroby, aby oddalić widmo jej powikłań. W pełni zrozumiałe są zatem obawy pacjentów z cukrzycą o ewentualne zakażenie koronawirusem i możliwy cięższy przebieg choroby. Konsekwencje mogą być poważne.

 

W odpowiedzi na wzmożone obawy i niepokój diabetyków, związany z ewentualnym zakażeniem wirusem SARS-Cov2 i rosnącą liczbę pytań, dotyczących obecnej sytuacji epidemiologicznej, Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej uruchomiło specjalną infolinię „Diabetofon”, przeznaczoną dla osób z cukrzycą i ich rodzin. W ramach tego projektu przy telefonie codziennie dyżuruje grupa fantastycznych osób, edukatorów diabetologicznych, którzy jako wolontariusze wspierają chorych na cukrzycę. Zakładaliśmy, że będziemy dyżurowali od godziny 18 do 20 każdego dnia i że pewnego dnia telefony po prostu ucichną. Tymczasem telefonów jest coraz więcej. Z grupą edukatorów na bieżąco analizujemy potrzeby pacjentów, a jest ich bez liku. – mówi Beata Stepanow, prezes Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej.

 

Podobne wsparcie dla pacjentów, w formie konsultacji telefonicznych było możliwe poprzez bezpłatną infolinię uruchomioną przez Polskie Stowarzyszenie Diabetyków. Jednak w tym przypadku pacjenci bardziej niż z pytaniami o koronawirusa, dzwonili po ogólne porady dotyczące samej choroby, stylu życia czy diety. Zdziwiło nas, że ludzie dzwonili z prośbą o standardowe porady. Pytania związane z sytuacją koronawirusową były rzadkością i dotyczyły tylko tego, jak w nowych realiach otrzymać receptę, w sprawie braku kontaktu z przychodnią i lekarzem, gdzie się zaopatrzyć w peny i glukometry. – mówi Anna Śliwińska, prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.

 

Nowa rzeczywistość

Epidemia koronawirusa dobitnie pokazała, że cyfryzacja usług medycznych to konieczność. Na szczęście, jeszcze przed wybuchem pandemii, udało się w Polsce wprowadzić na szeroką skalę e-recepty i e-zwolnienia, co w dużej mierze pomogło w tym krytycznym dla służby zdrowia momencie. Okazało się bowiem, że nie zawsze bezpośredni kontakt z lekarzem jest konieczny. I tak w przypadku pacjenta cierpiącego na cukrzycę, u którego opracowano już model leczenia i potrzebna jest jego kontynuacja, wystarczy rozmowa telefoniczna i zdalne przepisanie odpowiednich leków. Teleporada nie zawsze się sprawdzi, ale są pewne obszary, gdzie można ją z sukcesem zastosować.

W przestrzeni publicznej pojawiły się deklaracje ze strony NFZ, że teleporada zostanie w polskim systemie zdrowia nawet po zakończeniu pandemii koronawirusa. To dobrze, bo daje zarówno specjalistom, jak i pacjentom większą swobodę działania. Pacjent z cukrzycą, stosujący glukometr lub nowoczesne metody monitorowania glikemii, przed wizytą może samodzielnie zgrać dane z urządzeń i udostępnić je swojemu lekarzowi. Z kolei lekarz ma możliwość elektronicznego wystawienia recepty, zleceń na wyroby medyczne, czy w końcu przepisania zwolnienia, jeżeli zachodzi taka konieczność. Osobisty kontakt z lekarzem prowadzącym jest bardzo ważny, ale część wizyt może odbywać się wirtualnie. Rewolucja cyfrowa w medycynie dokonuje się na naszych oczach.

 

Cukrzycy są świetnie zorganizowani. Na terenie Polski działa bardzo dużo organizacji pacjenckich. Zachęcam pacjentów do śledzenia również portali i blogów w ich lokalnych środowiskach. Dużo łatwiej jest przetrwać ten trudny czas razem – pisząc i komunikując się. Zachęcam także do śledzenia prac prowadzonych w ramach Parlamentarnego Zespołu ds. Cukrzycy. Spotykamy się średnio raz na kwartał. Obecnie jest to dużo trudniejsze, ale gdy tylko ten czas minie, na pewno ruszymy z pracami, aby życie z cukrzycą było i dłuższe i przede wszystkim bardziej zadowalające – mówiła Ewa Kołodziej, poseł RP i przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Cukrzycy w filmie dla kampanii społeczno-edukacyjnej „Dłuższe Życie z Cukrzycą”. Z informacji uzyskanych od Pani przewodniczącej wynika, że kolejne posiedzenie zespołu, w bezpiecznych warunkach, planowane jest na wrzesień. Pani poseł zadeklarowała, że podczas spotkania Zespołu omówione zostaną m.in. problemy i sytuacja diabetyków związane z koronawirusem oraz kwestie związane z systemem ochrony zdrowia.

 

Z zaprezentowanego podczas 21. Naukowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego ogólnopolskiego badania wpływu obecności nowego koronawirusa SARS-COV-2 na samokontrolę glikemii osób chorych na cukrzycę, przeprowadzonego przez Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej na przełomie lutego i marca 2020 roku wynika, że zwiększyła się częstotliwość pomiarów glukozy. Samokontrola glikemii nie była już codzienną uciążliwością, a dawała poczucie bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że jeżeli cukrzyca jest dobrze kontrolowana, ryzyko rozwoju ciężkiej postaci zakażenia COVID-19 jest podobne do tego, które obserwujemy w populacji ogólnej. Jednak infekcja wirusowa u pacjentów z cukrzycą, jak każdy ostry stan zapalny, może prowadzić do gwałtownego wzrostu stężenia glukozy we krwi, co zwiększa replikację wirusa. Dlatego tak ważna jest regularność kontroli poziomów glukozy, przyjmowanie leków i dobre wyrównanie cukrzycy – powiedziała Beata Stepanow, prezes Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej. Umiejętność doboru terapii jest ogromną sztuką. Kto może w tym pomóc? Oczywiście lekarz prowadzący, edukator do spraw diabetologii, ale przede wszystkim sam pacjent. Należy posiadać wiedzę na temat zaleconej terapii. Znać odpowiedzi na pytania: jak działa mój lek? Jaki jest jego czas działania? Czy określona terapia wymaga dodatkowego postępowania: np. przestrzegania zaleceń dotyczących ilości spożywanych płynów, higieny ciała czy obserwacji określonych parametrów jak: częstszy pomiar glukozy i ciśnienia tętniczego krwi? Stąd nasuwa się jeden wniosek: współpraca całego zespołu diabetologicznego jest kluczem do sukcesu.

 

To o czym również powinni pamiętać diabetycy i ich bliscy, to aby stale kontrolować chorobę i nie dopuścić do jej ciężkich i często nieodwracalnych powikłań. Raz przebyty zawał serca czy udar mózgu już na trwałe pozostawiają po sobie ślad. Cukrzyca nie minie, ona jest z pacjentami już do końca życia i tylko odpowiedzialne i pełne zaangażowania działania samego pacjenta mogą spowodować, że będzie on żył dłużej. – dodaje Anna Śliwińska.

 

Podsumowanie

Sytuacja związana z pandemią koronawirusa jest bardzo niepewna. Bardzo prawdopodobne jest, że czeka nas druga fala epidemii, która pojawi się wraz z nadejściem jesieni. Tylko właściwa edukacja, dbanie o prawidłowe wyrównanie cukrzycy, przestrzeganie zaleceń lekarskich oraz wytycznych, dotyczących ochrony osobistej, może uchronić nas przed ewentualnym zakażeniem i konsekwencjami, jakie może przynieść ta choroba. Dbajmy o siebie każdego dnia. Wirus nie powiedział jeszcze ostatniego słowa.

Źródło: Jerzy Magiera, mojacukrzyca.org; www.dluzszezyciezcukrzyca.pl